Het natuurgebiedje De Kaloot lijkt met slechts 400 meter afstand tot de kerncentrale Borssele niet zo'n geschikte plek voor een biotoop van zeldzame bijen, maar de natuur denkt daar dus anders over. Dit is het mannetje van (vermoedelijk) de Schorviltbij. Ze zijn anders van kleur dan de vrouwtjes en daarmee te onderscheiden. De viltbijen onderling zijn echter moeilijk uit elkaar te houden, behalve het vrouwtje van de Schorviltbij. Op de Kaloot komen ook de Epeolus cruciger en E. variegatus voor. Van deze 2 soorten zijn de vrouwtjes slechts onder de microscoop te determineren. De mannetjes van de 3 soorten lijken alle op elkaar met kleine verschillen. Omdat ik geen andere vrouwtjes dan E. tarsalis heb waargenomen op dat moment, neem ik aan dat dit een mannetje E. tarsalis is, ook omdat het er erg vers uitziet en tarsalis is de laatste in het seizoen. Ik heb deze bijen ook parend gefotografeerd, maar dan is het achterlijf van het mannetje veel meer uitgestrekt en lijkt het anders. Dit is nog een ander mannetje E. tarsalis.

De Schorviltbijen zijn parasitaire bijen en de meest gebruikelijke gastheer, de Schorzijdebij Colletes halophilus) is sterk gebonden aan een biotoop direct grenzend aan het zeewater, waar de Zee-aster, ook wel: Zulte (Aster tripolium) groeit op buitendijkse schorren. Deze plant heeft soms ook een vorm zonder straalbloemen (Aster tripolium f. discoideus), zoals de bloem waar deze Schorzijdebij op foerageert. In het forum-item ging het o.a. over de vertrapping door ijverige 'natuurliefhebbers-fotografen' van mierennesten, die in de cyclus van een zeldzame vlinder een essentiële functie hebben. Dat is dan een heel directe vernietiging van een biotoop. Soms gaat het echter ook wat geleidelijker door menselijke ingrepen of activiteiten.

Momenteel is het Bezemkruiskruid (Senecio inaequidens), een adventiefplant uit Zuid-Afrika, hier ingeburgerd. Het is een vrij laat bloeiende plant en het lijkt een verrijking voor onze natuur als je de activiteit van insecten op die plant ziet. Indirect is het echter waarschijnlijk een bedreiging voor de Schorviltbij. Ik heb vastgesteld via foto's in een klein nestgebied van de Colletes halophilus dat zowel de E. tarsalis als de E. variegatus daar op die gastheer parasiteerde, maar de variegatus in veel grotere aantallen (ik zag slechts 1 tarsalis). De variegatus is gemakkelijker in de aanpassing aan een gastheer dan de tarsalis. Daarmee wordt de uiterst zeldzame tarsalis extra bedreigd. Men veronderstelt dat de variegatus, die normaal op de Duinzijdebij (Colletes fodiens) parasiteert nu het seizoen kan verlengen via het massaal aanwezige Bezemkruiskruid en ook deze andere gastheer heeft gevonden. Ook natuurvervalsing door invoering van gebiedsvreemde planten kan dus schadelijke invloed hebben. De E. variegatus en de Colletes fodiens foerageren normaal op het eerder uitgebloeide Jacobskruiskruid. Daarover is mijns inziens onzinnige discussie gaande, want het is een belangrijke dracht- en waardplant voor veel soorten insecten en de schadelijke effecten voor zoogdieren zijn uitsluitend aan menselijk handelen toe te schrijven.

Twee mooie macro's, Albert, met boeiende informatie hoewel het ook somber stemt dat deze zeldzame diertjes wellicht worden opgeofferd aan onze tomeloze drang om de economie maar te laten groeien. Als je dan als parasitaire bij niet voorkomt in een bijlage van de Habitatrichtlijn maak je niet veel kans tegen een containerterminal
Groet,
Jaap

Deze bijen zijn wel aangemeld bij de Europese Commissie in Brussel, maar het duurt lang voordat je daarmee resultaat boekt. Procedures bij de Raad van State hadden tot nog toe succes, maar slechts zodanig dat de kades aanzienlijk moeten worden ingekort omdat te weinig rekening was gehouden met de vogel-Habitaatsrichtlijnen. We blijven hopen op betere tijden. In Limburg heeft een klein zoogdier (Korenwolf) ook grote plannen verstoord. Misschien is een nietig insect daartoe ook in staat. Het zou een zegen zijn voor de regio, want velen zitten op deze ellende niet te wachten.
Opvallend is overigens dat de Megachile leachella (Zilveren fluitje), die ook op de Kaloot voorkomt en waar ik er daar ook foto's van maakte, een hogere status heeft in de Rode lijsten dan de Epeolus tarsalis. Dat is voor mij niet geheel begrijpelijk, want de M. leachella is weliswaar zeldzaam en kwetsbaar, maar komt toch langs de gehele kuststreek van Nederland wel voor in kleine aantallen. Bovendien is dat geen parasiet, maar wel een bij die zelf weer gastheer is van bepaalde zeldzame kegelbijen. Misschien is dat de reden.
Groet, Albert